Mùa Chay

MÙA CHAY

Một thói quen rất phổ biến nơi đại đa số những người Công giáo đó là, mỗi khi Mùa Chay đến thì ăn chay, bố thí và xếp hàng đi xưng tội.  Một khi làm được ba điều này thì kể như là mình đã sống trọn Mùa Chay.  Mặc dù đây là những việc làm tốt, nhưng nếu chỉ chu toàn cho xong ba bổn phận này thì chưa thể gọi là đã sống trọn lời mời của Mùa Chay.  Đó là chưa kể cách thức thực hành những điều trên, có những nơi người ta đánh lộn, chửi nhau chỉ vì tranh nhau chuyện xếp hàng xưng tội, hoặc người nào đó xưng tội quá lâu, còn bị mắng, “Tội gì mà lắm thế!”  Có những người hướng việc ăn chay không còn mang tính tôn giáo nữa mà coi đó như cơ hội để giảm cân.  Còn việc bố thí thì nhỏ giọt, chỉ đủ đầy chiếc rice bowl, kiểu nuôi heo đất!     

Một chữ mà có thể nói đã gói trọn ý nghĩa, và bao trùm cả không gian lẫn thời gian của Mùa Chay đó là “metanoia.”  Metanoia theo ngôn ngữ của Thánh Kinh, cụ thể là Tân Ước, một tiếng cổ Hy-lạp, vẫn thường được dịch sang tiếng Việt là, “sám hối,” và được dịch sang tiếng Anh là “repent.”  Cả hai tiếng Việt và tiếng Anh đều mang nghĩa giống nhau.  Bên tiếng Việt, “sám hối” là một từ Hán Việt và là chữ của Nhà Phật dùng để chỉ sự thú tội và hối lỗi.  Trong khi đó, metanoia mang một nghĩa rộng hơn và lớn hơn nhiều.  

Để lột tả được hết ý nghĩa của nó, metanoia phải được dịch là “thay đổi não trạng.”  Thay đổi não trạng không chỉ là thay đổi từ một tình trạng tội lỗi qua tình trạng hết tội, bằng cách đi xưng tội.  Thay đổi não trạng còn là thay đổi nếp sống, cách nghĩ, cùng mọi hành vi cư xử trong cuộc sống, không chỉ là từ xấu sang tốt, mà còn là từ tốt đến tốt hơn, tức là trở thành một con người mới hoàn toàn.  Có thể nói metanoia là “lột xác,” tựa như một con sâu biến thành con bướm, hay từ một cô gái trở thành người mẹ.  Nếu không có một nỗ lực hết mình, hy sinh hết mình để lột xác, để biến đổi, con sâu không thể trở thành một cánh bướm rực rỡ được; người thiếu nữ khó có thể cho cuộc đời một con người đẹp, khỏe mạnh, khôi ngô tuấn tú được.  Như vậy, lời mời gọi metanoia của Mùa Chay là để mọi Kitô hữu chuẩn bị cho mình đón nhận một cái gì rất lớn, siêu thường và ngoài sức tưởng tượng của mọi người.  Cái siêu thường đó là Thiên Chúa, qua Chúa Giêsu, đã đi vào và chia sẻ với con người trong mọi đau khổ tột cùng của cuộc sống, để rồi phục sinh, dẫn con người vào một cuộc sống mới hoàn toàn. 

Vậy liệu việc xưng tội, cầu nguyện, hy sinh, và làm việc bác ái của tôi trong Mùa Chay năm nay có đủ để giúp tôi lột xác không hay tôi còn phải làm cái gì khác hơn nữa?  Nếu không, tôi không thể nào đi vào mầu nhiệm tử nạn và phục sinh của Chúa Giêsu, điểm đến của mọi Mùa Chay.           

Mùa Chay Denver, 2017 - Phạm Đức Hạnh, SJ